The Godfather (1972)

Kum (eng. The Godfather) je kriminalistička drama Francis-a Ford-a Coppol-e utemeljena na istoimenom romanu Maria Puza. U glavnim ulogama se pojavljuju Marlon Brando, Al Pacino, Robert Duvall, Diane Keaton i James Caan. Radnja filma proteže se na deset godina od kraja 1945. do 1955. i predstavlja hronologiju mafijaške familije Corleone.

Američki filmski institut prvo je proglasio Kuma trećim najvećim filmom u istoriji američke kinematografije (iza Građanina Kejna i Casablance). Posle je Kum prešao na drugo mesto iza Građanina Kejna, dok se Casablanca spustila na treće mesto. Film je na udarnim mestima u izboru najboljih filmova svih vremena filmskih portala IMDB, Metacritic i Rotten Tomatoes.

Film počinje na venčanju kćeri Don Vita Corleonea, Connie za Carla Rizzija u New Yorku u kasno leto 1945. Kako "nijedan Sicilijanac ne može odbiti uslugu na dan venčanja svoje kćeri", Corleone, poznat među svojim prijateljima i saradnicima kao "Kum", i Tom Hagen (consigliere familije Corleone) su zauzeti saslušavanjem zahteva prijatelja i saradnika. U međuvremenu, Donov najmlađi sin Michael, koji se vratio iz Drugog svetskog rata kao odlikovani junak, priča svojoj devojci Kay Adams anegdote o kriminalnom životu svoga oca, uveravajući je da on nije kao njegova familija.

Među gostima na svečanosti je slavni pevač Johnny Fontaine, Corleonovo kumče, koji je došao iz Hollywooda da zamoli Kuma da mu pomogne da dobije ulogu koja će mu povratiti karijeru. Jack Woltz, šef studija, neda Fontaineu ulogu, ali Don Corleone kaže Johnnyju: "Daću mu ponudu koju ne može da odbije"... Ostalo je filmska istorija jer maltene ne postoji čovek koji barem jednom nije pogledao ovaj film i koji ne zna šta će nadalje biti.

Razlike u odnosu na roman

- Jedan od glavnih delova Puzova romana koji nije iskorišćen za film bila je flashback priča o ranom životu Don Corleone-a, uključujući njegov dolazak u Ameriku, brak i očinstvo, ubistvo Don Fanuccija i njegov uzlet u mafijaškoj hijerarhiji, sve ono što je iskorišćeno u Kumu II.

- Mnogi sporedni delovi radnje nisu dobili svoje mesto na velikom platnu, uključujući: nesreću pevaća Johnnyja Fontainea sa ženama i probleme sa glasom; Sonnyjevu ljubavnicu Lucy Mancini koja nalazi ljubav sa dr. Julesom Segalom (koji se uopšte ne pojavljuje u filmu), koji kontaktira hirurga koji “popravlja” Michaelove kosti lica (koje je oštetio kapetan McCluskey) i operiše glasne žice Johnnyja Fontainea, popravivši mu glas; pedofiliju Jacka Woltza; kućni život Kay Adams; demonsku prošlost Luce Brasija; dosetljivi plan Don Corleonea o Michaelovu odlasku na Siciliju; detaljni napad na dvojicu muškaraca koji su napali Bonaserinu kćer, koji je predvodio Paulie Gatto, a kojeg se samo spominje u filmu; informacije o Fredu Corleoneu, koje indiciraju da je njegovo pomamno zavođenje plesačica paravan za duboko potisnutu homoseksualnost.

- Slučajno, u romanu se daje do znanja kako Lucy nije ostala trudna sa Sonnyjem kada se preselila u Las Vegas, pa je tako bez smisla priča o Vincentu Manciniju u Kumu III. Začudo, Puzo je pisao scenarije za sva tri filma, pa mu je kontradikcija morala biti poznata.

- Likovi sa manjim ulogama u filmu nego u romanu su Johnny Fontane, Lucy Mancini, Rocco Lampone i Al Neri (neki nisu ni reč progovorili u filmu). Likovi koji se nisu pojavili u filmskoj adaptaciji su dr. Segal, Genco Abbandando i dr. Taza sa Sicilije. Osim toga, u knjizi, Michael i Kay imaju dva sina, ali u filmovima imaju sina i kćer.

- Roman se dotiče i sudbina Michaelovih telohranitelja na Siciliji, Fabrizzija i Caloa. U filmu oba preživljavaju (Calo se čak pojavljuje u trećem nastavku). U knjizi, Calo umire s Apolloniom, Michaelovom ženom sa Sicilije, u eksploziji automobila, dok je Fabrizzio ubijen kao još jedna žrtva u slavnoj "sceni krštenja" nakon što je otkriven kako vodi pizzeriju u Americi.

- Kraj knjige razlikuje se od kraja filma: dok u filmu Kay shvata da je Michael postao isti "kao njegova familija", u knjizi joj Tom Hagen otkriva tajne za koje, prema njemu, bi bio ubijen da Michael sazna. Tokom filmske scene krštenja, svi šefovi mafijaških familija bivaju ubijeni. U romanu su ubijeni samo Barzini i Tattaglia, koji su pre toga bili u ratu s Corleoneovima.

Coppola i Paramount

Francis Ford Coppola nije bio prvi izbor za režiju, koja je pre toga bila ponuđena bar dvojici reditelja. Posao je ponuđen italijanskom reditelju Sergiu Leoneu, ali je on odbio rekavši kako nije zainteresovan. (Posle je režirao vlastitu mafijašku sagu, Bilo jednom u Americi, koja se fokusirala na jevrejsko-američke gangstere). Do tada, Coppola je režirao osam filmova, od kojih je najpoznatiji bila filmska verzija mjuzikla Finian's Rainbow - iako je osvojio Oscara za scenarijo filma Patton 1970. Coppola je bio dužan Warner Brosu 400 hiljada dolara zbog prekoračenja budžeta filma George-a Lucas-a, THX-1138, za koji je Coppola bio producent, a Kuma je prihvatio na Lucasov savet.

Vladalo je veliko neslaganje između Coppole i studija, Paramount Pictures-a, a Coppola je nekoliko puta umalo bio zamenjen. Paramount je smatrao kako Coppola ne radi po rasporedu, da je napravio nekoliko grešaka sa kastingom i produkcijom i da je insistirao na nepotrebnim troškovima. Coppola kaže da je bio pod pritiskom jer je znao da rezervni reditelj čeka u senci i da će ga on zameniti istog trenutka kad ga otpuste, ali uprkos tome, uspeo je odbraniti svoje odluke i izbeći otkaz.


Kasting

Coppolin izbor glumaca nije bio u skladu sa željama šefova Paramounta, posebno Marlon Brando kao Don Vito Corleone (koji je osvojio Oscara za najboljeg glumca). Paramount, koji je hteo Laurencea Oliviera (koji je bio nedostupan zbog zdravstvenih problema), prvo je zabranio Coppoli da angažuje Branda, navodeći njegovo problematično ponašanje na setovima njegovih prethodnih filmova. U jednom trenutku, Coppoli je tadašnji predsednik Paramounta rekao da se "Marlon Brando se nikad neće pojaviti u ovom filmu". Nakon zauzimanja kod šefova studija, Coppoli je dopušteno da angažuje Branda pod uslovima da mu plata bude manja nego na njegovim prethodnim filmovima, da se pojavi na probnom snimanju i da se obaveže kako neće prouzrokovati odlaganja (kao što je to radio na nekim prethodnim filmovima). Coppola je izabrao Branda umesto Ernest-a Borgnine-a jer ga je ovaj oduševio na probnim snimanjima. Brando je posle osvojio Oscara za svoju kreaciju.

Studio je takođe hteo Roberta Redforda ili Ryana O'Neala za ulogu Michaela Corleonea, ali Coppola je hteo glumca anonimca koji izgleda kao italijanski Amerikanac, Al Pacina. Pacino u to vreme nije bio poznat, a studio ga nije hteo zbog njegove visine. Pacinu je uloga dodeljena nakon što je Coppola zapretio da će napustiti projekat. Za ulogu su još konkurisali Jack Nicholson, Dustin Hoffman, Warren Beatty, Martin Sheen i James Caan.

Pre nego što je izabran Robert Duvall, za ulogu Toma Hagena su bili u opticaju i Bruce Dern, Paul Newman i Steve McQueen.

Tada nepoznati Robert De Niro se prijavio za uloge Michaela, Sonnyja, Carla i Paulieja Gatta. Izabran je za ulogu Paulieja, ali Coppola je sredio "razmenu" sa filmom The Gang That Couldn't Shoot Straight.

Sylvester Stallone se prijavio za uloge Carla Rizzija i Paulieja Gatta, Anthony Perkins za Sonnyja, a Mia Farrow za Kay. William Devane bio je jedan od kandidata za ulogu Moea Greenea.

Sofia Coppola, tada novorođenče, nastupila je kao novorođeni sin Connie i Carla, Michael Francis Rizzi, u sceni krštenja na kraju filma. Nastupila je i u druga dva filma. U drugom delu, igra bezimenu devojčicu emigranticu na brodu koji dovodi Vita Corleonea u New York. U trećem delu je nastupila u jednoj od glavnih uloga: kao Michaelova kćer Mary. Coppola je angažovao i svoje sinove kao Franka i Andrewa Hagena, dvojicu sinova Toma Hagena. Mogu se videti u uličnoj tuči između Sonnyja i Carla i iza Pacina i Duvalla tokom scene sahrane.