Mulholland Drive (2001)

Mulholland Drive (eng. Mulholland Dr.) američki je neo-noir psihološki triler iz 2001. godine koga je napisao i režirao David Lynch, a u kojem su glavne uloge ostvarili Justin Theroux, Naomi Watts i Laura Elena Harring. Ovaj nadrealni film bio je izrazito hvaljen od strane kritičara. Lynch je na filmskom festivalu u Cannesu 2001. godine proglašen najboljim rediteljem, a takođe je bio nominovan za prestižnu nagradu Oscar u kategoriji najboljeg reditelja. Mulholland Drive lansirao je filmske karijere glumica Watts i Harring, dok je istovremeno bio poslednji u kojem je glumila holivudska veteranka Ann Miller. Među filmskim kritičarima i filmofilima prevladava mišljenje da se radi o Lynchovom najboljem filmu (uz Eraserhead iz 1977. godine i Blue Velvet iz 1986. godine), a mnogi kritičari izdvojili su ga kao jednog od filmova koji predstavljaju jedinstvenu perspektivu 2000-tih godina.

Film je originalno zamišljen kao pilot-epizoda televizijske serije pa je Lynch njegov veliki deo snimio kako bi ostavio mogućnost za potencijalne nastavke. Međutim, nakon što su televizijski producenti videli Lynchovu verziju, odbili su projekt pa je reditelj dodatno snimio kraj i tako sve upakirao u celovečernji film. Takva polu-pilot, polu-film verzija uz Lynchov karakteristični stil snimanja ostavili su sve događaje u istom otvorenim za nagađanje, diskusije i razne teorije. Sam Lynch odbio je ponuditi objašnjenje filma, ostavljajući publici, kritičarima i filmskoj ekipi da spekuliraju o tome što film zapravo želi reći.

Radnja filma vrti se oko mlade glumice Betty Elms koja upravo dolazi u Los Angeles (Kalifornija) gde se susreće i sprijateljuje sa ženom koja se skriva u stanu Bettyine tete i pati od amnezije. Priča takođe uključuje i nekoliko posebnih, na prvi pogled nepovezanih epizoda koje se kasnije spajaju na različite načine, kao i poneke nadrealne scene i slike koje se odnose na zagonetnu naraciju samog filma.

Lynch je dodelio uloge Naomi Watts i Lauri Eleni Harring na temelju njihovih fotografija. Nazvao ih je i pozvao na polusatni intervju, te im rekao da se nikad pre nije susreo s njihovim radovima na filmu ili televiziji. Harring je smatrala kobnom činjenicu što je doživela manju saobraćajnu nesreću na putu za prvi intervju, ali je tek kasnije saznala da upravo njen lik u filmu doživljava automobilsku nesreću. Watts je na prvi intervju došla u trapericama, direktno iz aviona koji je letio iz New Yorka. Lynch ju je zamolio da se vrati sledeći dan, "malo urednija". Uloga joj je ponuđena dve nedelje kasnije.

Svoju premijeru Mulholland Drive imao je na filmskom festivalu u Cannesu u maju 2001. godine uz hvalospjeve filmske kritike. Na samom festivalu David Lynch je osvojio nagradu za najboljeg reditelja, koju je podelio s Joelom Coenom za film Čovek kojeg nije bilo. Mnogi kritičari pozitivno su ga ocenili, a sam film postao je jedan od najhvaljenijih od strane publike u Lynchovoj karijeri. Universal Pictures započeo je s bioskopskom distribucijom filma u 66 bioskopa u SAD-u od 12. oktobra 2001. godine. David Lynch bio je nominovan za prestižnu nagradu Oscar u kategoriji najboljeg reditelja. Sam film zaradio je četiri nominacije za nagradu Zlatni Globus: najbolji film (drama), najbolji reditelj, najbolji scenarijo i najbolja originalna muzika. Udruženje kritičara New Yorka i udruženje Online Film Critics Society proglasilo ga je najboljim filmom 2001. godine.